Spektrum autyzmu u kobiet doczekał się w ostatnich latach coraz większej liczby badań. Spotyka się również z rosnącym zainteresowania naukowców i specjalistów. Dotyczy to dziedzin takich jak psychologia, psychoterapia, socjologia i pokrewne. Wciąż jednak w społeczeństwie obecne są krzywdzące mity.
Rozbijanie Mitrów: Autyzm u Kobiet
Autyzm jest spektrum, a jego objawy mogą znacznie różnić się między różnymi jednostkami, niezależnie od płci. Jednak przez wiele lat, mit dotyczący autyzmu koncentrował się głównie na prezentacji objawów u mężczyzn. To prowadziło do niedoinwestowania w badania nad autyzmem u kobiet. Co za tym idzie, do częstego pomijania diagnozy u tej grupy społecznej. Oto kilka mitów dotyczących autyzmu u kobiet, które warto rozwiać:
Mit 1: Autyzm dotyczy tylko chłopców
Jest to jedna z najbardziej rozpowszechnionych fałszywych informacji dotyczących autyzmu. Badania wskazują, że autyzm występuje równie często u dziewcząt. Jednak różnice w prezentacji objawów i społecznych oczekiwaniach sprawiają, że kobiety są często pomijane w procesie diagnozowania.
Mit 2: Kobiety z autyzmem są „niewidoczne” społecznie
To przekonanie może wynikać z tradycyjnych stereotypów dotyczących płci, zakładających, że kobiety zawsze są społeczne i empatyczne. W rzeczywistości kobiety z autyzmem mogą mieć zdolności społeczne, ale często mają trudności w zrozumieniu niuansów społecznych.
Mit 3: Kobiety z autyzmem nie mają zainteresowań szczególnych/nietypowych (special interests)
Podobnie jak u mężczyzn, kobiety z autyzmem często wykazują intensywne zainteresowania szczególne. Może to obejmować obsesyjne zainteresowania nauką, sztuką, matematyką lub innymi dziedzinami.
Mit 4: Kobiety z autyzmem są zawsze ekstremalnie zdolne lub upośledzone poznawczo
Mówienie o autyzmie w kontekście jedynie nadzwyczajnych zdolności intelektualnych jest przekłamaniem. Chociaż niektóre kobiety z autyzmem wykazują wybitne umiejętności w pewnych obszarach, inne mogą mieć umiarkowane lub niższe zdolności intelektualne. Autyzm , zarówno u kobiet, jak i mężczyzn, może, ale nie musi łączyć się z upośledzeniem intelektualnym (obniżone zdolności poznawcze) lub syndromem sawanta (geniusza). Może jednak występować samodzielnie i nie mieć związku ze zdolnościami lub talentami.
Mit 5: Kobiety z autyzmem nie tęsknią za relacjami społecznymi
Osoby z autyzmem mogą mieć trudności w nawiązywaniu relacji społecznych. To nie oznacza, że nie pragną one bliskości i przyjaźni. Kobiety z autyzmem mogą doświadczać samotności i tęsknić za głębokimi, pełnymi zrozumienia relacjami.
Mit 6: Kobiety z autyzmem nie rozumieją emocji
To przekonanie wynika często z błędnej interpretacji trudności w wyrażaniu emocji u niektórych osób z autyzmem. Kobiety z autyzmem mogą rozumieć emocje, ale mogą mieć trudności w ich wyrażaniu w sposób społecznie akceptowalny lub jasny. Mogą też, na skutek traum lub braku wsparcia, niewłaściwie lub nietypowo reagować na emocje innych osób.
Mit 7: Spektrum autyzmu u kobiet to coś rzadkiego
Z powodu niskiej liczby diagnoz u kobiet w przeszłości, mit ten był powszechnie rozpowszechniany. Jednak obecne badania wskazują, że autyzm jest równie powszechny u obu płci. Co więcej, statycznie częściej na diagnozę zgłaszają się kobiety. Spektrum autyzmu u kobiet jest wciąż marginalizowane np. w szkołach i niektórych miejscach pracy. Natomiast sama społeczność autystek okazuje się bardzo liczna.
Mit 8: Kobiety z autyzmem nie potrzebują wsparcia
Pomimo zdolności wielu kobiet z autyzmem do funkcjonowania w społeczeństwie. Wielu z nich nadal potrzebuje wsparcia w zakresie radzenia sobie z trudnościami społecznymi, emocjonalnymi i codziennymi. Kobiety, ze względu na uwarunkowania społeczne, częściej korzystają z maskowania, co daje obraz osoby radzącej sobie w społeczeństwie. Złudzeniem jest jednak myśl, że nie ponoszą żadnych emocjonalnych kosztów z tym związanych, a ich codzienne zadania są łatwe i zawsze naturalne. Kobiety z autyzmem statystycznie częściej funkcjonują bez wsparcia, ale wynika to z prostego faktu, że nie mają innego wyjścia.
MIT 9: Kobiety w spektrum autyzmu nie mają empatii lub cierpią na hiperempatię
Problemy z odczuwaniem empatii w konkretnych przypadkach mogą wynikać z tendencji osób z autyzmem do logicznego, analitycznego myślenia i skupienia się na faktach. Swoją rolę odgrywa tutaj też teoria podwójnej empatii, o której pisaliśmy już na blogu. Wrażenie hiperempatii z kolei wiąże się z ogólną wrażliwością na los innych istot. To z kolei może być skorelowane z wieloma różnymi czynnikami. Wyliczenia można zacząć od sposobu wychowania, poprzez zwyczajne zainteresowania danej osoby aż do przebytych traum, wyuczonych mechanizmów radzenia sobie z otoczeniem.
MIT 10: Spektrum autyzmu u kobiet powoduje “męski mózg”
Teoria płci mózgu została wielokrotnie dowiedziona, jak również potwierdzono występowanie niezgodności płci mózgu z płcią biologiczną w różnych przypadkach i z różnych powodów. Autyzm nie ma w tym przypadku żadnych udowodnionych korelacji. Kobieta autystyczna może mieć “stereotypowo męski”* system odbierania świata. Ale może równie dobrze identyfikować się z cechami przypisywanymi “żeńskim mózgom”* lub odbierać świat w sposób mieszany albo zupełnie odmienny od powyższych.
*Wyrażenia “męski”/”żeński” mózg używa się w tym artykule jako skrótu myślowego przedstawiającego pewne oczekiwania społeczne i statystyki reakcji, zachowań etc.
Ważne jest, aby rozumieć, że autyzm jest złożonym spektrum, a każda osoba z autyzmem jest wyjątkowa. Przełamywanie mitów i podkreślanie różnorodności objawów autyzmu pomaga w diagnozowaniu i zapewnianiu właściwego wsparcia. Nie tylko dla mężczyzn, ale także i zwłaszcza dla przypadku spektrum autyzmu u kobiet.