Terapia skoncentrowana na rozwiązaniach (Solution-Focused Brief Therapy, SFBT lub po polsku TSR) to rodzaj terapii psychologicznej, który skupia się na identyfikowaniu i rozwijaniu rozwiązań problemów, zamiast skupiać się na samych problemach i ich przyczynach. Metoda ta została opracowana w latach 80. przez Steve’a de Shazera i Insoo Kim Berg.
Terapia skoncentrowana na rozwiązaniach opiera się na założeniu, że klienci posiadają wiedzę i zasoby potrzebne do znalezienia rozwiązań swoich problemów, zmartwień, kłopotów. Terapeuta w tej formie terapii pomaga skoncentrować się na ich celach, zasobach i osiągnięciach, a także na małych krokach, które mogą podjąć w kierunku pozytywnych zmian.
W Terapii Skoncentrowanej na Rozwiązaniach ufa się, że klient jest znawcą swojego życia. Terapeuta nie używa własnych interpretacji, nie narzuca, nie “kołczuje” klienta. Zakłada się, że klient zna już rozwiązanie swojego problemu, tylko nie wie, że je zna. Spotkania terapeutyczne mają na celu wydobycie lub odkrycie zasobów.
I przede wszystkim: “klient”, a nie “pacjent”, gdyż nie zakłada się leczenia zaburzenia i uznawania osoby, która potrzebuje wsparcia terapeutycznego jest “chora psychicznie” i wymagająca “wyleczenia”. Terapeuta skupia się na normie stworzonej przez klienta, ufności wobec niego – nie podważa się przekonań, nie narzuca się własnych schematów ani dróg.
W modelu terapii skoncentrowanej na rozwiązaniach zmiany mają pojawiać się szybko i być możliwie najbardziej trwałe. Małe zmiany generują duże zmiany. Nie musimy od razu pracować na czymś wielkim – nie naprawiamy życia i świata. Kluczowe jest dostrzeżenie własnych wewnętrznych i zewnętrznych zasobów: zestawu pomocnych cech i sposobów, jak wykorzystać je, by realnie zacząć łańcuch pozytywnych zmian.
Główne założenia terapii skoncentrowanej na rozwiązaniach to:
- Skupienie na celach: Terapeuta pomaga klientowi zdefiniować jasne cele i skupić się na tym, czego chce osiągnąć w przyszłości. Określenie jasnego celu spotkań wymaga dokładnego zgłębienia tematu, na którym klientowi naprawdę zależy.
- Odkrywanie zasobów: Terapeuta wspiera klienta w identyfikowaniu i uświadamianiu mu zasobów, umiejętności i mocnych stron, które mogą być wykorzystane do rozwiązania problemów.
- Koncentracja na wyjątkach: Terapeuta prosi klienta o wspomnienie sytuacji, w których problem nie występował lub był mniej uciążliwy. Analiza tych wyjątkowych sytuacji pozwala na identyfikację czynników wpływających na ich powodzenie. Uważność na siebie pomaga klientowi odkrywanie swoich możliwości, talentów i rozwiązań.
- Skupienie na małych krokach: Terapeuta wspiera klienta w identyfikacji małych kroków, które mogą zostać podjęte w celu osiągnięcia celu. Skupienie się na tych małych zmianach może prowadzić do większych zmian w przyszłości.
- Uwaga na pozytywne zmiany: Terapeuta zauważa i podkreśla pozytywne zmiany, jakie zachodzą u klienta w trakcie terapii. Uwypuklanie tych zmian wzmacnia motywację i buduje pewność siebie.
Dla kogo: dla osób z problemami w relacjach, epizodami depresyjnymi, zaburzeniami funkcji wykonawczych, trudnościami z radzeniem sobie ze stresem, podejmowaniem decyzji.