Time blindness, czyli “ślepota czasowa”/ślepota na czas może odnosić się także do innego zjawiska, a mianowicie do ograniczonej zdolności percepcji bodźców, które występuje, gdy uwaga skierowana jest na jedno zmysłowe doświadczenie, co prowadzi do ignorowania bodźców z innych zmysłów. To zjawisko jest znane w psychologii jako “ślepota uwagi” lub “ślepota na bodźce niewzruszające”.
Ale nie tylko.
Time blindness – przykłady
Ślepota czasowa, time blindness dotyka cię również wtedy, gdy masz problem z:
- określeniem ile czasu minęło od jakiegoś punktu,
- przewidywaniem, ile może zająć dana czynność,
- rozpoznaniem, jak długo robisz daną czynność,
- efektywnym zarządzaniem czasem,
- planowaniem z wyprzedzeniem,
- dotrzymywaniem terminów i spóźnialstwem lub zaczynaniem/przechodzeniem za wcześnie,
- prokrastynacją i “rozleniwieniem”,
- przechodzeniem z jednej czynności do drugiej,
- opowiadaniem historii zbyt szczegółowo,
- problem z odraczaniem nagrody.
Time blindness występuje szczególnie często przy neuroróżnorodności (ADHD, ASD). Przy czym dotyczy właściwie prawie całej populacji osób z ADHD – większym lub mniejszym nasileniu.
W skrócie jest to zatem bardzo gwałtowne zaburzone poczucie czasu. Nie tylko upływającego, ale bieżącego. Trochę, jakby upływ nie istniał. Jakby było tylko “teraz” i “nie teraz”. Bez “później” lub “wcześniej”, a już absolutnie bez żadnej precyzji.
Przyczyny
Time blindness nie jest zamierzone, nie jest celowe. Nie jest również lenistwem, nieogarnięciem ani niczym w stylu “robisz to specjalnie, bo się nie chcesz postarać”.
Wynika w dużej mierze z innej percepcji czasu. W literaturze częściej spotyka się z wyrażeniami “amorficzne odczuwanie czasu”, “dysforia czasowa”, “niezdefiniowane odczuwanie czasu”.
Naukowcy nie są do końca zgodni, skąd bierze się “ślepota czasowa”. Niektóre źródła wyjaśniają ją jako kombinację kilku czynników. Po pierwsze niemożność prawidłowej interpretacji bodźców z powodu przestymulowania. Mogą wiązać się z intensywnością światła, głodem, przejedzeniem, hałasem, temperaturą otoczenia. Inny powód to tzw. hiperfocus. Osoba jest tak skupiona na zadaniu, że nie odczuwa w ogóle upływu czasu ani zmęczenia. Ma też usilne poczucie dokończenia, dopowiedzenia…
Trzecim powodem bywają przyczyny neurologiczne. To może być różnica w strukturze kory przedczołowej i czołowej. Do tej listy dopiszmy jeszcze problem z zarządzaniem dopominą, która jest neuroprzekaźnikiem odpowiedzialnym m.in. za uwagę, skupienie, postrzeganie czasu, atrakcyjności danych rzeczy.
Finalnie nie można zapomnieć o zdolnościach poznawczych i funkcjach wykonawczych. Odczuwanie czasu i zarządzanie nim należy zarówno do pierwszych, jak i drugich.
