Psychoterapia dla ADHD to jeden z nawracających tematów nie tylko na facebookowych grupach zrzeszających osotby z diagnozą nadpobudliwości psycho-ruchowej, ale również i tematycznych kanałów na Youtube’ie czy TikToku.
Pamiętajmy jednak, że samo ADHD zdecydowanie NIE jest ani czynnikiem kierującym na terapię. ADHD nie można też w trakcie terapii wyleczyć, nie można z niego wyrosnąć, nie można się go oduczyć. ADHD NIE JEST chorobą psychiczną, nie jest schematem postępowania, nie jest złym nawykiem ani reakcją na traumę czy wadą osobowości. Psychoterapia dla ADHD jest polecana ze względu na wiele aspektów, które mogą się jednak z pewnymi objawami łączyć.
ADHD samo w sobie nie gwarantuje żadnych problemów emocjonalnych i samo w sobie nie wymaga leczenia ani wsparcia psychologicznego. Jednak nasilenie objawów i komplikacji życiowych zdecydowanie powinno decydować o wdrożeniu środków zaradczych takich jak psychoterapia.
Statycznie też, właśnie ze względu na komplikacje życiowe, osoby z ADHD są bardziej narażone na trudności, w których może pomóc psychoterapia. Są nimi np: niskie poczucie własnej wartości, problemy z zarządzeniem impulsami, zachowania pasywno-agresywne, trudności z samokontrolą, nadmierna empata, łatwowierność,trudności w samoregulacji, poczucie osamotnienia, brak motywacji, perfekcjonizm, pracoholizm, trudne relacji w związkach czy rodzinie i wiele innych.
Zdecydowanie też należy podkreślić, jak cenne okazują się zajęcia z psychoedukacji. Na psychoedukację – grupową lub indywidualną – można zapisać się osobno do psychologa lub poprosić o wprowadzenie jej elementów podczas sesji terapeutycznych.
Istnieje kilka różnych podejść terapeutycznych, które mogą pomóc osobom z ADHD w radzeniu sobie z ich objawami i poprawie jakości życia. Oto kilka korzyści, jakie terapia i wsparcie psychologiczne mogą przynieść osobom z ADHD:
Możliwa pomoc i psychoterapia dla ADHD:
- Psychoedukacja i zrozumienie: Terapia może pomóc osobom z ADHD lepiej zrozumieć swoje objawy i korzenie swoich trudności. To może pomóc w złagodzeniu uczucia winy i frustracji oraz poprawić samoakceptację.
- Techniki radzenia sobie, treningi umiejętności społecznych i zastępowania agresji: Terapeuci mogą nauczyć pacjentów technik radzenia sobie z konkretnymi wyzwaniami związanymi z ADHD. Są to między innymi trudności w organizacji, zarządzaniu czasem czy kontrolowaniu impulsów.
- Terapia poznawczo-behawioralna. Ta forma terapii może pomóc w identyfikacji myśli i zachowań, które przyczyniają się do problemów związanych z ADHD i pomóc w zmianie ich na bardziej korzystne. Jest to najbardziej popularna linia terapeutyczna wśród osób z diagnozą ADHD. Pamiętajmy, że aby przyniosła spodziewany efekt, musi być długoterminową formą psychoterapii.
- Terapia psychodynamiczna: Może pomóc osobom z ADHD zrozumieć głębsze aspekty swojej psychiki i przyczyny swoich trudności.
- Terapia rodzinna: Osoby z ADHD często cierpią na problemy w relacjach rodzinnych i społecznych. Terapia rodzinna okazuje się przydatna w rozwiązaniu tych problemów. Pomaga członkom rodziny lepiej zrozumieć ADHD i jak wspierać osobę z tym zaburzeniem.
- Terapia skoncentrowana na rozwiązaniach. Ta forma terapii krótkoterminowej wspiera budowanie priorytetów i skupienie na jednym, konkretnym celu jednocześnie. Dzięki temu pacjent może osiągnąć poczucie sukcesu, zadowolenia z doprowadzenia jakiejś sprawy do końca, a także realnie poprawić samoświadomość i jakość swojego życia.
- Terapia interpersonalna: Pomaga w radzeniu sobie z problemami interpersonalnymi, które mogą być wynikiem impulsywnego zachowania lub trudności w koncentracji. Terapia interpersonalna może być długo lub krótkoterminowa, zależnie od potrzeb pacjenta.
- Terapia humanistyczna i terapia pozytywna: Celem takiej terapii jest rozwijanie samoświadomości, samoakceptacji i samorealizacji pacjenta, promowanie rozwoju osobistego i poszukiwanie sensu, spełnienia i własnego miejsca w życiu. Terapeuci humanistyczni często wykorzystują techniki rozmów, refleksji, empatii i rozwoju samoświadomości. To podejście skupia się na procesie terapeutycznym i na indywidualnych potrzebach pacjenta. Potrzeby te są przecież często w przypadku ADHD przykrywane, nieuświadamiane lub wręcz “karane”.
Od psychiatry:
- Terapia farmakologiczna: W niektórych przypadkach, leczenie farmakologiczne, takie jak leki stymulujące, może być skutecznym uzupełnieniem psychoterapii. W Polsce najpopularniejszymi lekami są Medikinet (w dwóch rodzajach) oraz Concerta. Receptę na terapię farmakologiczną otrzymujemy od lekarza psychiatry. Zwykle ma to miejsce po pełnej diagnostyce. W niektórych, rzadkich przypadkach, lekarz decyduje się na przepisanie powyższych substancji już na podstawie objawów. Celem jest wsparcie pacjenta w problemach z koncentracją, snem, zapamiętywaniem itd.
Wnioski
Terapia powinna być dostosowana do indywidualnych potrzeb każdej osoby z ADHD. Współpraca z doświadczonym terapeutą może pomóc osobie z ADHD rozwijać strategie radzenia sobie. Zwykle poprawia funkcjonowanie społeczne i emocjonalne. Osoby w trakcie lub po przebytej terapii osiągają ać lepsze wyniki w szkole lub pracy oraz na polu relacji prywatnych. Ważne jest, aby znaleźć odpowiedniego terapeutę lub specjalistę ds. ADHD, aby dostosować terapię do konkretnych potrzeb i celów pacjenta.
Niestety osobom z ADHD nie poleca się wybierania pierwszego, dostępnego terapeuty czy psychologa. Współpraca z kimś bez doświadczenia [a często, gęsto i pojęcia o neuroróżnorodności] może bardzo negatywnie wpływać na osoby z ADHD. Niekiedy to właśnie źle dobrana terapia pogłębia ich problemy, doprowadzając do frustracji, niechęci i wywołując chęć poddania się i samobiczowania. Oczywiście potencjalnie dotyczy to wszystkich osób w nieodpowiedniej terapii. Osoby z ADHD są jednak szczególnie narażone na konsekwencje. Bywa, że niedoświadczony terapueta próbuje na różne sposoby “wyplenić” z pacjenta cechy ewidentne dla jego neurotypu. Bywa niestety również tak, że podważa diagnozę albo odradza diagnostykę, co może być drastyczne w skutkach dla osoby najbardziej zainteresowanej.
