Impulsywność i porywczość w ADHD

Impulsywność i porywczość to dwa terminy często używane w kontekście opisu ludzkiej osobowości lub zachowania. Choć mogą wydawać się podobne, są to dwie różne cechy. Warto zrozumieć, czym dokładnie się różnią, aby lepiej zrozumieć nie tylko siebie, ale i innych ludzi.

Zarówno impulsywność, jak i porywczość mogą być – i często są – kojarzone z ADHD.

Impulsywność to skłonność do podejmowania szybkich decyzji i działania bez uprzedniego zastanowienia się nad konsekwencjami, ale też i przyczynami. Osoby impulsywne często działają pod wpływem chwilowych emocji lub dają się łatwo sprowokować, niekoniecznie zastanawiając się nad długoterminowymi konsekwencjami swoich działań.

Impulsywność może być zarówno pozytywna, jak i negatywna. Na przykład, impulsywność może pomóc w kreatywnym podejściu do problemów i podejmowaniu szybkich decyzji w sytuacjach kryzysowych. W przypadku osób o wysokiej aktywności i reaktywności, impulsywność może pomóc w rozładowaniu bodźców zarówno sensorycznych, jak i emocjonalnych.

Jednakże nadmierna impulsywność często prowadzi do ryzykownych zachowań. Nie tylko takich jak nadmierna konsumpcja alkoholu, nadmierne wydawanie pieniędzy czy impulsywne działania w relacjach międzyludzkich: agresja, autoagresja, kłótliwość, ale również może objawiać się jako nadmierna empatia, co prowadzi do poświęcania się dla innych, zapominając o sobie.

Porywczość, z drugiej strony, to tendencja do nagłego wybuchu emocji lub agresji w odpowiedzi na określone bodźce lub sytuacje. Osoby porywcze mogą reagować zbyt gwałtownie na stresujące wydarzenia lub trudności życiowe. Często brakuje im zdolności do kontrolowania swoich emocji w trudnych sytuacjach. Porywczość może prowadzić do konfliktów interpersonalnych i negatywnie wpływać na relacje z innymi ludźmi. Może jednak, ale nie musi. Z pewnością jednak prowadzi do przestymulowania sensorycznego. Porywcze zachowania wiążą się z wyrzutem adrenaliny i kortyzolu, a te z kolei doprowadzają do przyspieszenia akcji serca, pojawienia się drżenia rąk, potliwości, ogólnej nerwowości, przemęczenia, a nawet migreny czy wymiotów.

Istnieją pewne kluczowe różnice między impulsywnością a porywczością:

1. Tempo działania: Impulsywność dotyczy szybkiego podejmowania decyzji i działań bez dużego zastanowienia się nad nimi. Porywczość, z kolei, to nagłe i wybuchowe reakcje emocjonalne, które niekoniecznie muszą być związane z działaniem.
2. Rodzaj emocji: Impulsywność zazwyczaj wiąże się z działaniem pod wpływem pozytywnych emocji lub bodźców. Wiąże się to z odczuwaniem emocji takich jak radość lub ekscytacja. Porywczość natomiast jest często, choć nie zawsze, związana z negatywnymi emocjami, takimi jak złość czy frustracja. Porywczość przypomina działanie w trybie walki lub ucieczki.
3. Konsekwencje: Impulsywność może prowadzić do działań bez większego zastanowienia, które mogą mieć zarówno pozytywne, jak i negatywne skutki. Porywczość zwykle prowadzi do negatywnych reakcji emocjonalnych, które mogą prowadzić do konfliktów i problemów w relacjach.
4. Kontrola: Impulsywność można w pewnym stopniu kontrolować, ucząc się bardziej świadomego podejmowania decyzji. Porywczość jest trudniejsza do kontrolowania, ponieważ polega na natychmiastowych reakcjach emocjonalnych.

Warto zaznaczyć, że zarówno impulsywność, jak i porywczość są cechami, które można rozwijać i kontrolować poprzez samoświadomość i praktykę. Osoby impulsywne mogą pracować nad bardziej przemyślanym podejmowaniem decyzji, a osoby porywcze mogą rozwijać techniki radzenia sobie ze stresem i kontrolowania swoich emocji.

Impulsywność i porywczość to dwie różne cechy osobowości, które różnią się sposobem działania, rodzajem emocji i konsekwencjami. Zrozumienie tych różnic może pomóc nam lepiej zrozumieć siebie i innych ludzi oraz pracować nad rozwojem osobistym i lepszą kontrolą naszych reakcji emocjonalnych.

Zespół nadpobudliwości psychoruchowej, znany jako ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorder), to neurobiologiczne zaburzenie, które często kojarzy się z dzieciństwem. Niemniej jednak, jak już było wspomniane wiele razy, ADHD towarzyszyć nie tylko dzieciom, ale także dorosłym, gdyż nie jest chorobą i nie da sie go wyleczyć ani z niego wyrosnąć.

Jedną z kluczowych cech tego zaburzenia, zarówno u dzieci, jak i dorosłych, jest impulsywność. Impulsywność w kontekście ADHD u dorosłych jest istotnym aspektem tego zaburzenia, który może znacząco wpływać na życie codzienne i funkcjonowanie społeczne.

1. Definicja impulsywności w ADHD u dorosłych: Impulsywność w ADHD u dorosłych objawia się jako trudność w kontrolowaniu swoich reakcji, zbyt szybkie podejmowanie decyzji i działanie bez uprzedniego zastanowienia się nad konsekwencjami. Osoby dorosłe z ADHD mogą wydawać się niezdyscyplinowane, niecierpliwe i skłonne do podejmowania ryzykownych działań bez głębszego przemyślenia.
2. Skutki impulsywności u dorosłych z ADHD: Impulsywność u dorosłych z ADHD może prowadzić do wielu trudności. Osoby te mogą mieć problemy w utrzymywaniu stałej uwagi, zakończeniu rozpoczętych zadań, kontrolowaniu emocji oraz podejmowaniu odpowiednich decyzji w codziennym życiu. Impulsywne zachowania mogą prowadzić do problemów w relacjach interpersonalnych, trudności w pracy i edukacji oraz wywoływać stres oraz frustrację.
3. Rodzaje impulsywności: W ADHD u dorosłych wyróżnia się dwie główne formy impulsywności: a. Impulsywność werbalna: Osoby dorosłe z ADHD mogą mieć trudności z kontrolowaniem mowy i skłonność do wtrącania się w rozmowy innych ludzi, wybuchania gniewem lub reagowania zbyt emocjonalnie. b. Impulsywność działaniowa: To skłonność do podejmowania nagle decyzji, podejmowania ryzykownych działań lub reagowania impulsywnie na bodźce zewnętrzne.
4. Leczenie impulsywności w ADHD u dorosłych: Leczenie ADHD u dorosłych, w tym impulsywności, może obejmować terapię behawioralną, farmakoterapię lub kombinację obu. Terapia poznawczo-behawioralna może pomóc osobom z ADHD w rozwijaniu umiejętności samokontroli, planowania i organizacji. Leki, takie jak metylofenidat czy amfetaminy, mogą być stosowane w celu zmniejszenia impulsywności i poprawy koncentracji.
5. Samopomoc i strategie zarządzania impulsywnością: Osoby dorosłe z ADHD mogą również korzystać z różnych strategii zarządzania impulsywnością w codziennym życiu. Należą do nich:
   • Planowanie i organizacja codziennych zadań.
   • Używanie list i przypomnień.
   • Ćwiczenia mindfulness i techniki relaksacyjne.
   • Rozmowy z terapeutą lub wsparcie grupowe.

Impulsywność w kontekście ADHD u dorosłych jest istotnym aspektem tego zaburzenia, który może mieć znaczący wpływ na jakość życia. Jednak zrozumienie tego objawu oraz odpowiednie leczenie i strategie zarządzania mogą pomóc osobom dorosłym z ADHD skutecznie radzić sobie z impulsywnością i poprawić swoje funkcjonowanie społeczne i zawodowe.

Porywczość w ADHD, znana również jako dysregulacja emocjonalna, to ważny i częsty aspekt tego zaburzenia. Porywczość może manifestować się w różnych zachowaniach, takich jak gwałtowne wybuchy złości, nagłe i silne emocje, które trudno jest kontrolować, oraz impulsywne działania w odpowiedzi na bodźce zewnętrzne. Jest to problematyczne zachowanie, które może znacząco wpływać na jakość życia osoby z ADHD oraz na jej relacje z innymi ludźmi.

Oto kilka kluczowych kwestii dotyczących porywczości w ADHD:

1. Silne emocje: Osoby z ADHD mogą doświadczać emocji w sposób intensywny i przesadny, co może prowadzić do trudności w ich kontrolowaniu. Mogą być bardziej podatne na stres, frustrację, złość i nadmierne podniecenie.
2. Gwałtowne wybuchy złości: Porywczość często objawia się w postaci nagłych i gwałtownych wybuchów złości. Osoby z ADHD mogą reagować na pozornie niewielkie bodźce lub sytuacje, które wydają się innym nieistotne, wybuchając emocjonalnie.
3. Trudności w kontrolowaniu zachowań: Porywczość może prowadzić do impulsywnego zachowania, takiego jak rzucanie przedmiotami, agresja werbalna lub fizyczna oraz zachowania autodestrukcyjne.
4. Wpływ na relacje: Porywczość może negatywnie wpływać na relacje interpersonalne, zarówno w rodzinie, jak i w miejscu pracy lub w społeczeństwie. Częste wybuchy złości mogą sprawić, że osoba z ADHD będzie miała trudności w nawiązywaniu i utrzymywaniu zdrowych relacji.
5. Leczenie i zarządzanie porywczością: Terapia behawioralna, terapia poznawczo-behawioralna oraz farmakoterapia są często wykorzystywane w leczeniu porywczości u osób z ADHD. Terapia behawioralna może pomóc w rozwijaniu umiejętności radzenia sobie ze stresem i kontrolowaniu emocji, a terapia poznawczo-behawioralna może nauczyć technik zarządzania impulsywnymi reakcjami. W niektórych przypadkach, leki przeciwlękowe lub leki przeciwdepresyjne mogą być stosowane jako część terapii farmakologicznej.

Warto podkreślić, że porywczość w ADHD jest zjawiskiem realnym i często występującym, ale jest także aspektem, który można kontrolować i zarządzać za pomocą odpowiednich strategii terapeutycznych i wsparcia. Osoby z ADHD mogą znaleźć pomoc w terapii oraz w rozwijaniu umiejętności radzenia sobie z intensywnymi emocjami, co może znacząco poprawić jakość ich życia i relacje z innymi.

Najskuteczniejszymi formami terapii osób z ADHD, które zmagają się z porywczością/impulsywnością okazuje się terapia pozytywna, terapia poznawczo-behawioralna (CBT) – w tym terapia schematów – i terapia skoncentrowana na rozwiązaniach (TSR).